नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) ने त्यांच्या नव्याने लागू केलेल्या सतत चेक क्लिअरिंग सिस्टम (T+0) या प्रणालीतील बहुतांश तांत्रिक अडचणी आता दूर करण्यात आल्या असून, ग्राहकाने धनादेश दिल्यानंतर त्याच दिवशी धनादेशाची रक्कम त्याच्या खात्यात जमा करण्यासाठी सुरु केलेली ही प्रणाली जवळजवळ पूर्णपणे तयार आहे, अशी घोषणा नुकतीच केली आहे.
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या (RBI) निर्देशांनुसार, NPCI ने ४ ऑक्टोबर २०२५ पासून देशभरात नवीन T+0 सतत क्लिअरिंग सिस्टम लागू केली होती. या बदलामुळे चेक क्लिअरिंग प्रक्रिया पारंपरिक बॅच प्रोसेसिंग पद्धतीपासून (T+1) दूर जाऊन सतत रिअल-टाइम पद्धतीने केली जाऊ लागली आहे.
NPCI च्या आकडेवारीनुसार, संक्रमणानंतर नव्या केंद्रीय प्रणालीमार्फत ८.४९ लाख कोटी रुपयांच्या एकूण १.४९ कोटी धनादेशांवर प्रक्रिया करण्यात आली आहे. हा देशाच्या पेमेंट इकोसिस्टममधील एक मोठा टप्पा मानला जात आहे.
NPCI ने सांगितले की, सुरुवातीला काही बँकांच्या प्रणाली आणि NPCI च्या मध्यवर्ती प्रणालीमध्ये समन्वयाशी संबंधित काही तांत्रिक समस्या निर्माण झाल्या होत्या. त्यामुळे ग्राहकांच्या खात्यांमध्ये रक्कम जमा होण्यास विलंब झाला आणि काही व्यवहार परताव्याच्या स्वरूपात अडकले. तथापि, या बहुतांश समस्यांचे आता निराकरण करण्यात आलेले आहे. NPCI ने स्पष्ट केले की १३ ऑक्टोबर २०२५ पासून केंद्रीय प्रणाली स्थिर झाली आहे, आणि काही किरकोळ समस्या सोडवण्यासाठी NPCI सहभागी बँकांच्या सतत संपर्कात आहे.
NPCI च्या मते, या नव्या प्रणालीमुळे देशभरातील चेक व्यवहार प्रक्रिया अधिक वेगवान, पारदर्शक आणि विश्वासार्ह होणार आहे. यामुळे ग्राहकांना सादर केलेल्या धनादेशांची रक्कम ज्या त्या दिवशीच (T+0) मिळू शकणार आहे. त्यामुळे बँकिंग व्यवहारांमध्ये कार्यक्षमता आणि गती दोन्ही वाढतील.
नवीन T+0 प्रणाली ही NPCI च्या डिजिटल बँकिंग क्षेत्रातील आणखी एक मोठी झेप मानली जात असून, देशातील चेक क्लिअरिंग प्रक्रियेत "रिअल-टाइम पेमेंट्स" युगाची सुरुवात म्हणून तिचे स्वागत केले जात आहे.
