EMI चा वाढता ताण, दीर्घकालीन कर्जाची जबाबदारी आणि भविष्यातील आर्थिक गरजा यामुळे अनेक जण प्रीपेमेंटचा विचार करतात. मात्र, हा निर्णय भावनेतून न घेता आर्थिक गणित समजून घेऊनच घ्यावा, असा सल्ला HDFC बँकेकडून देण्यात आला आहे.
साधारणपणे गृहकर्ज १५ ते ३० वर्षांसाठी घेतले जाते. या दीर्घ कालावधीत दरमहा EMI भरणे ही मोठी जबाबदारी ठरते. उत्पन्नातील मोठा हिस्सा EMI मध्ये जात असल्याने अनेक कर्जदार कर्जातून लवकर मुक्त होण्याचा मार्ग शोधतात. यासाठी प्रीपेमेंट हा एक पर्याय असतो.
प्रीपेमेंटमुळे कर्जाचा कालावधी कमी होतो किंवा EMI कमी होते. मात्र, केवळ EMI पासून सुटका मिळते म्हणून प्रीपेमेंट करणे नेहमीच फायदेशीर ठरेल असे नाही.
लग्न, मुलांचे शिक्षण, परदेश प्रवास किंवा अचानक येणारी वैद्यकीय आणीबाणी – या सर्वांसाठी पुरेसा निधी हाताशी असणे आवश्यक आहे.
जर तुम्ही सर्व बचत गृहकर्ज प्रीपेमेंटसाठी वापरली, तर पुढे गरज पडल्यास पुन्हा कर्ज घ्यावे लागू शकते, जे आर्थिकदृष्ट्या अडचणीचे ठरू शकते.
जर तुमच्याकडे असा पर्याय असेल की गुंतवणुकीतून तुम्हाला गृहकर्जाच्या व्याजदरापेक्षा जास्त परतावा मिळू शकतो, तर प्री-पेमेंटऐवजी गुंतवणूक करणे शहाणपणाचे ठरू शकते.
दीर्घकालीन कर्ज असल्याने, इक्विटीसारख्या दीर्घकालीन गुंतवणुकीत वेळ दिल्यास जोखीम कमी होते आणि चांगला परतावा मिळण्याची शक्यता वाढते.
गृहकर्जाच्या सुरुवातीच्या काळात EMI मध्ये व्याजाचा हिस्सा सर्वाधिक असतो.
सुरुवातीच्या टप्प्यात प्री-पेमेंट केल्यास लाखो रुपयांचे व्याज वाचू शकते.
मात्र, कर्जाच्या मध्य किंवा शेवटच्या टप्प्यात प्री-पेमेंट केल्यास व्याज बचतीचा फायदा मर्यादित राहतो. अशावेळी गुंतवणूक अधिक फायदेशीर ठरू शकते.
गृहकर्जावरील व्याजदर सामान्यतः वैयक्तिक कर्ज किंवा क्रेडिट कार्ड कर्जांपेक्षा कमी असतो.
जर तुमच्याकडे एकापेक्षा जास्त कर्जे असतील, तर सर्वप्रथम जास्त व्याजदराचे कर्ज फेडणे आर्थिकदृष्ट्या योग्य ठरते.
गृहकर्जाच्या मूळ रकमेवर दरवर्षी ₹1.50 लाखांपर्यंत कर सवलत
गृहकर्जावरील व्याजावरही स्वतंत्र कर लाभ
सरकारच्या ‘सर्वांसाठी घरे’ या धोरणामुळे भविष्यात हे कर लाभ वाढण्याची शक्यता आहे.
पूर्ण प्री-पेमेंट केल्यास हे कर लाभ संपतात, तर अंशतः प्री-पेमेंट केल्यास ते कमी होतात.
सामान्यतः फ्लोटिंग रेट गृहकर्जांवर प्री-पेमेंट शुल्क नसते. मात्र, फिक्स्ड रेट गृहकर्जांवर बँका प्री-पेमेंट शुल्क आकारू शकतात. म्हणून निर्णय घेण्यापूर्वी कर्जदात्याकडील सर्व अटी व शर्ती नीट समजून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.
तज्ञांच्या मते गृहकर्जाचे प्री-पेमेंट हा प्रत्येकासाठी एकसारखा फायदेशीर निर्णय नसतो.
आर्थिक स्थैर्य, गुंतवणुकीच्या संधी, कर लाभ आणि कर्जाचा टप्पा – या सर्व बाबींचा विचार करूनच प्रीपेमेंटचा निर्णय घ्यावा.
थोडक्यात सांगायचे तर, योग्य नियोजन केल्यास गृहकर्ज प्री-पेमेंट फायदेशीर ठरू शकते; अन्यथा चुकीचा निर्णय भविष्यात आर्थिक अडचणी वाढवू शकतो.