नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) UPI व्यवहारांसाठी बायोमेट्रिक-आधारित प्रमाणीकरण सुरू करण्याचा विचार करीत असून, लवकरच देशभरात UPI पेमेंट्स आणखी सोयीस्कर होऊ शकतात.
याबाबत थोडक्यात,
NPCI कडून UPI व्यवहारांसाठी बायोमेट्रिक-आधारित प्रमाणीकरण सुरू करण्याचा विचार आहे.
वापरकर्ते लवकरच फक्त त्यांच्या फिंगरप्रिंट किंवा फेस आयडी वापरून पेमेंट मंजूर करू शकतील.
सध्या, UPI व्यवहारांसाठी ४ ते ६ अंकी पिन आवश्यक आहे.
नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) UPI व्यवहारांसाठी बायोमेट्रिक-आधारित प्रमाणीकरण सुरू करण्याचा विचार करत आहे, त्यामुळे भारतात लवकरच UPI पेमेंट्स अधिक सोयीस्कर होऊ शकतात. याचा अर्थ असा की, वापरकर्ते लवकरच त्यांचा UPI पिन प्रविष्ट न करता फक्त त्यांच्या फिंगरप्रिंट किंवा फेस आयडी वापरून पेमेंट मंजूर करू शकतील.
सध्या, UPI व्यवहारांसाठी ४ ते ६ अंकी पिन आवश्यक आहे, जो वापरकर्त्यांनी पेमेंटची पुष्टी करण्यासाठी प्रविष्ट करणे आवश्यक आहे. हा पिन सुरक्षा स्तर म्हणून काम करतो, परंतु त्यामुळे प्रक्रिया मंदावू शकते आणि डिजिटल प्लॅटफॉर्म वापरण्यास सोयीस्कर नसलेल्या लोकांसाठी, विशेषतः ज्येष्ठ नागरिकांसाठी किंवा ग्रामीण भागातील लोकांसाठी अडथळा येऊ शकतो. बायोमेट्रिक प्रमाणीकरणासह, फिंगरप्रिंट किंवा चेहऱ्याची ओळख यासारख्या शारीरिक वैशिष्ट्यांद्वारे वापरकर्त्याची ओळख पडताळून पेमेंट मंजूर केले जाऊ शकतात.
तज्ञांचे म्हणणे आहे की, या निर्णयामुळे याच्या वापरकर्त्यां मोठ्या वर्गाला फायदा होऊ शकतो. प्लूटोस वनचे संस्थापक आणि व्यवस्थापकीय भागीदार रोहित महाजन यांनी सांगितले की, बायोमेट्रिक मंजुरीमुळे पासवर्ड लक्षात ठेवण्यास किंवा स्मार्टफोन वापरण्यास त्रास होणाऱ्यांसाठी डिजिटल पेमेंट सोपे होईल. तज्ज्ञांचे असे मत आहे की, यामुळे डिजिटल व्यवहार अधिक सुलभ होण्यास मदत होऊ शकते. त्याच वेळी, बायोमेट्रिक प्रणाली फसवणूक देखील कमी करू शकतात, कारण पिनच्या तुलनेत भौतिक वैशिष्ट्ये डुप्लिकेट करणे किंवा चोरी करणे कठीण आहे.
तथापि, ही कल्पना अद्याप चर्चेत आहे आणि याची अद्याप पुष्टी झालेली नाही. जर ती अंमलात आणली गेली तर, एनपीसीआयला प्रथम गोपनीयतेचे उपाय आणि योग्य पायाभूत सुविधांची खात्री करावी लागेल. महाजन सांगतात की, विशेषतः वापरकर्त्याची संमती आणि डेटा सुरक्षितता यासारख्या मुद्द्यांवर, हे वैशिष्ट्य कसे आणले जाते यावर बरेच काही अवलंबून असेल.
दरम्यान, १ ऑगस्टपासून NPCI UPI च्या काम करण्याच्या पद्धतीत काही बदल करण्याची तयारी करत आहे. त्यातील एक महत्त्वाचा बदल म्हणजे UPI ॲप्सद्वारे वापरकर्ता किती वेळा त्यांचा बँक बॅलन्स तपासू शकतो याची मर्यादा. आता प्रत्येक ॲपसाठी दिवसातून ५० वेळा ही मर्यादा असेल. तथापि, प्रत्येक यशस्वी व्यवहारानंतर वापरकर्त्यांना त्यांचे अपडेट केलेले बँक बॅलन्स दिसेल, ज्यामुळे वारंवार बॅलन्स तपासण्याची आवश्यकता कमी होईल.
आणखी एक महत्त्वाचा बदल म्हणजे शेड्यूल केलेल्या पेमेंट्सचा. मासिक ईएमआय किंवा सबस्क्रिप्शनसारखे ऑटो-डेबिट पेमेंट आता फक्त सकाळी १० वाजण्यापूर्वी किंवा रात्री ९:३० नंतर ऑफ-पीक अवर्समध्येच प्रक्रिया केले जातील. यामुळे जास्त ट्रॅफिकच्या काळात सर्व्हर लोड कमी होण्यास मदत होईल.
याव्यतिरिक्त, वापरकर्ते दिवसातून फक्त २५ वेळा त्यांच्या मोबाइल नंबरशी लिंक केलेले बँक खात्याचे तपशील मिळवू शकतील आणि प्रलंबित व्यवहाराची स्थिती फक्त तीन वेळा तपासू शकतील, त्यांच्या प्रत्येक प्रयत्नात ९० सेकंदांचे अंतर असेल.