ग्रामीण भागातील आर्थिक परिवर्तन ही केवळ तंत्रज्ञानाच्या प्रगतीची कथा नाही, तर सामाजिक, सांस्कृतिक आणि राजकीय नवजागरणाची प्रेरणादायी गाथा आहे. सावकारी पाशातून डिजिटल बँकिंगकडे झेपावणारा हा प्रवास सहकारी चळवळ, सरकारी धोरणे आणि तंत्रज्ञानाच्या सामर्थ्याचा साक्षीदार आहे. प्रत्येक व्यक्तीला आर्थिक प्रक्रियांचा भाग बनवण्याचे स्वप्न वास्तवात उतरत आहे. हा लेख ऐतिहासिक संदर्भ, तांत्रिक प्रगती, सामाजिक परिवर्तन आणि भविष्यातील संभावना या आधारावर सावकारीपासून डिजिटल सहकाराच्या सक्षमीकरणापर्यंतच्या प्रवासाचा, सर्वसमावेशक आढावा घेतो.
सावकारीचा काळ : आर्थिक गुलामगिरीचा अंधार - स्वातंत्र्यपूर्व भारतात विशेषत: ग्रामीण भागात सावकारी ही आर्थिक व्यवस्थेचा कणा होती. परंतु ही व्यवस्था शेतकर्‍यांसाठी आणि सामान्य माणसासाठी अन्यायकारक आणि शोषणकारी होती. कर्ज देणारे सावकार सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय सत्तेचे प्रतीक होते. (पुढे जाण्यासाठी ऑगस्ट २०२५ मासिक वाचा.)