इन्कम टॅक्स वाचवण्यासाठी नागरिक वेगवेगळे मार्ग शोधत असतात. टॅक्स-बचत योजना, गुंतवणूक आणि सूट याबाबत माहिती घेतली जाते. मात्र याच दरम्यान एक प्रश्न वारंवार विचारला जातो—
कमवत नसलेल्या (Non-Earning) पती किंवा पत्नीच्या खात्यात पैसे ट्रान्सफर करून इन्कम टॅक्स वाचवता येतो का?
या महत्त्वाच्या प्रश्नावर चार्टर्ड अकाउंटंट दीपा बन्सल यांनी सविस्तर माहिती दिली आहे.
दीपा बन्सल यांच्या मते, जर एखादी कमावणारी व्यक्ती आपल्या नॉन-अर्निंग जोडीदाराच्या खात्यात टॅक्स वाचवण्याच्या उद्देशाने पैसे ट्रान्सफर करत असेल, तर त्याचा फारसा उपयोग होत नाही.
इन्कम टॅक्स कायद्यातील “क्लबिंग ऑफ इन्कम” (Section 64) या नियमानुसार,
पती किंवा पत्नीच्या खात्यात जमा केलेली रक्कम
आणि त्या रकमेतून मिळणारे व्याज किंवा उत्पन्न
हे सर्व मूळ कमावणाऱ्या व्यक्तीचंच उत्पन्न समजले जाते.
समजा पतीने पत्नीच्या खात्यात पैसे ट्रान्सफर केले आणि पत्नीने ते पैसे
FD
म्युच्युअल फंड
इतर गुंतवणूक पर्याय
यामध्ये गुंतवले, तर त्यावर मिळणारे व्याज किंवा नफा पतीच्या उत्पन्नात जोडला जातो आणि त्यावर त्यालाच टॅक्स भरावा लागतो.
जर पती किंवा पत्नीने जोडीदाराला रक्कम भेट म्हणून दिली, तर:
मूळ रक्कम टॅक्स फ्री असते
मात्र त्या रकमेवरून मिळणारे उत्पन्न (व्याज, नफा) यावर देणाऱ्या व्यक्तीलाच टॅक्स भरावा लागतो
जर रिसिपिएंटने (ज्याला पैसे मिळाले) त्या उत्पन्नाची पुन्हा गुंतवणूक केली, तर त्या दुसऱ्या टप्प्यातील उत्पन्नावर रिसिपिएंटला टॅक्स लागू होतो.
अनेकांचा गैरसमज असतो की जॉइंट बँक अकाउंट उघडून उत्पन्न विभागल्यास टॅक्स कमी होईल.
मात्र दीपा बन्सल स्पष्ट सांगतात की,
जॉइंट अकाउंट ही केवळ सोयीसाठीची व्यवस्था आहे
टॅक्स वाचवण्याचं साधन नाही
जॉइंट अकाउंटमध्ये ज्या व्यक्तीचे उत्पन्न जमा होते, ते उत्पन्न त्याच व्यक्तीचंच मानलं जातं आणि त्यावर त्यालाच टॅक्स भरावा लागतो.
कर बचतीसाठी एक पर्याय म्हणजे जोडीदाराला कर्ज देणे.
1. कर्ज दिल्यास क्लबिंग ऑफ इन्कमचा नियम लागू होत नाही
2. जोडीदार त्या पैशांतून मिळकत करेल, तर ते उत्पन्न त्याचं स्वतःचं उत्पन्न मानलं जातं
3. मात्र कर्जाची लिखित नोंद, अटी व परतफेडीची स्पष्टता असणे महत्त्वाचे
पिन मनी म्हणजे पतीने पत्नीला घरखर्चासाठी किंवा वैयक्तिक खर्चासाठी दिलेली रक्कम.
दीपा बन्सल सांगतात की पिन मनीकडे उत्पन्न म्हणून पाहिलं जात नाही ही रक्कम खर्चासाठीची असते जरी पत्नीने या रकमेतून बचत केली तरी ते पतीचं उत्पन्न मानलं जात नाही
नुसते पैसे ट्रान्सफर करून इन्कम टॅक्स वाचत नाही
क्लबिंग ऑफ इन्कमचा नियम महत्त्वाचा
योग्य नियोजन, कर्ज व्यवस्था आणि कायदेशीर चौकटीतच कर बचत शक्य
कोणताही मोठा आर्थिक निर्णय घेण्याआधी तज्ज्ञांचा सल्ला घेणं आवश्यक
हा लेख केवळ माहितीच्या उद्देशाने आहे. कोणतीही गुंतवणूक किंवा कर नियोजन करण्यापूर्वी चार्टर्ड अकाउंटंट किंवा आर्थिक सल्लागारांचा सल्ला घ्यावा.