नवी दिल्ली: सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर सध्या रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) लवकरच ५,००० रुपयांची नवीन नोट चलनात आणणार असल्याचा दावा मोठ्या प्रमाणावर व्हायरल होत आहे. या मेसेजमध्ये कथित नोटेच्या प्रतिमा शेअर करत, तिची रचना अंतिम करण्यात आली असून नोट चलनात आणण्याची प्रक्रिया “नजीकची” असल्याचे म्हटले जात आहे. मात्र, हा दावा पूर्णपणे खोटा आणि दिशाभूल करणारा असल्याचे सरकारकडून स्पष्ट करण्यात आले आहे.
प्रेस इन्फॉर्मेशन ब्युरोच्या (PIB) फॅक्ट-चेक युनिटने या व्हायरल दाव्याचे खंडन केले असून, रिझर्व्ह बँकेने ५,००० रुपयांची कोणतीही नवीन नोट चलनात आणण्याचा निर्णय घेतलेला नाही, असे स्पष्ट शब्दांत सांगितले आहे.
PIB फॅक्ट-चेक टीमने X (ट्विटर) वरील अधिकृत पोस्टमध्ये म्हटले आहे की,
“५,००० रुपयांची नोट चलनात येत आहे” हा दावा पूर्णपणे खोटा आहे
रिझर्व्ह बँकेकडून अशा कोणत्याही चलनाबाबत ना घोषणा, ना मान्यता देण्यात आलेली आहे
नागरिकांनी आर्थिक विषयांवरील माहिती फक्त रिझर्व्ह बँक किंवा अधिकृत सरकारी स्रोतांकडूनच तपासावी
PIB ने लोकांना अफवा पसरवणारे मेसेज फॉरवर्ड न करण्याचे आवाहन केले आहे.
महत्त्वाचे म्हणजे, उच्च मूल्याच्या चलनी नोटांबाबत रिझर्व्ह बँकेने कोणतेही सार्वजनिक विधान, परिपत्रक किंवा अधिसूचना जारी केलेली नाही. रिझर्व्ह बँकेच्या अधिकृत वेबसाइटवर किंवा वार्षिक/मासिक प्रकाशनांमध्येही ५,००० रुपयांच्या नोटीचा कोणताही उल्लेख आढळत नाही.
तज्ज्ञांच्या मते, उच्च मूल्याच्या चलनी नोटांबाबतच्या अफवा सोशल मीडियावर वारंवार पसरताना दिसतात. अनेकदा बनावट डिझाइन, फोटोशॉप केलेल्या प्रतिमा किंवा दिशाभूल करणारे दावे यांचा वापर केला जातो. यामागे लोकांची उत्सुकता आणि आर्थिक निर्णयांवर प्रभाव टाकण्याचा हेतू असू शकतो.
प्रशासनाने नागरिकांना पुढील सूचना दिल्या आहेत:
कोणतीही आर्थिक किंवा चलनविषयक माहिती शेअर करण्यापूर्वी अधिकृत स्रोतांवर पडताळणी करा
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया, प्रेस इन्फॉर्मेशन ब्युरो (PIB) किंवा केंद्र सरकारच्या अधिकृत वेबसाइट्स आणि सोशल मीडिया हँडल्सवरूनच माहिती घ्या
अफवा पसरवणारे मेसेज फॉरवर्ड करणे टाळा
