दिल्ली(NAFCUB) या नागरी सहकारी बँकांच्या (UCBs) शिखर संस्थेची ४९ वी वार्षिक सर्वसाधारण सभा नुकतीच उत्साहपूर्ण वातावरणात पार पडली. सभेत देशभरातील नागरी सहकारी बँका व पतसंस्थांचे प्रतिनिधी मोठ्या संख्येने सहभागी झाले होते. नागरी सहकारी बँकिंग क्षेत्रात सुधारणा, भविष्यातील धोरणे आणि क्षेत्रासमोरील आव्हाने यावर अर्थपूर्ण चर्चा झाली. या बैठकीत ८ व ९ नोव्हेंबर २०२५ रोजी नवी दिल्लीतील विज्ञान भवन येथे होणाऱ्या "को-ऑप कुंभ २०२५" या आंतरराष्ट्रीय परिषदेवर विशेष भर देण्यात आला.
या सभेत, NUCFDC चे अध्यक्ष ज्योतिंद्र मेहता यांनी आपली भूमिका स्पष्ट करताना सहकारी बँकिंग परिसंस्थेसाठी एका मजबूत छत्री संघटनेचे वाढते महत्त्व अधोरेखित केले. त्यांनी सांगितले की,अशा संस्थेमध्ये मणिपूर, सिक्कीम आणि मिझोरम सारख्या राज्यांमधील लहान सहकारी बँकांना सक्षम करण्याची गरज आहे, त्यांना सारस्वत बँक आणि कॉसमॉस बँक सारख्या प्रतिष्ठित संस्थांमध्ये सामील करून घेतल्यास विकसित होण्यास मदत होईल.
“आपण सर्वानी यावेळी एकता दाखवण्याची आणि NUCFDC चा भाग होण्यासाठी एकत्र येण्याची वेळ आलेली आहे,” असे मेहता म्हणाले, ही संस्था UCBs ला निधी-आधारित आणि निधी-बाह्य असा दोन्ही आधार देईल, असा विश्वास त्यांनी दिला.
एनयूसीएफडीसीचे सीईओ प्रभात चतुर्वेदी यांची ओळख करून देत मेहता यांनी त्यांना एनयूसीएफडीसी या संघटनेची व्याप्ती आणि प्रगती सविस्तरपणे मांडण्यासाठी आमंत्रित केले. चतुर्वेदी यांनी बोलताना स्पष्ट केले की, एनयूसीएफडीसीमध्ये ८०% हिस्सा युसीबी आणि २०% हिस्सा भारत सरकारचा आहे आणि त्याला आरबीआय आणि सहकार मंत्रालयाचा पाठिंबा आहे.
भांडवली साहाय्य, कर्जे, पुनर्वित्त आणि तरलता साहाय्य यासारख्या वित्तीय सेवांसह तसेच केंद्रीकृत आयटी पायाभूत सुविधा, निधी व्यवस्थापन, सल्लागार, मनुष्यबळ नियोजन, प्रशिक्षण आणि संशोधन यासारख्या गैर-वित्तीय सेवांसह युसीबींना सक्षम बनवणे हे त्यांच्या संघटनेचे उद्दिष्ट आहे.
ऑगस्ट २०२५ पर्यंत, NUCFDC ने ३२४ नागरी सहकारी बँका (UCBs), NCDC आणि महासंघांकडून एकूण ₹२७७.७१ कोटींची उभारणी केली आहे. प्रमुख योगदानकर्त्यांमध्ये सारस्वत बँक (₹४३ कोटी), SVC बँक, TJSB आणि कॉसमॉस बँक (प्रत्येकी ₹१५ कोटी) यांचा समावेश आहे. महाराष्ट्र आणि गुजरात ही सर्वात मोठी भागधारक राज्ये ठरली असून त्यानंतर तामिळनाडू, तेलंगणा, कर्नाटक आणि राजस्थान यांचा क्रम लागतो. उर्वरित ₹२२.२९ कोटींची उभारणी सप्टेंबर २०२५ च्या फेरीत अपेक्षित आहे.
सेवांच्या बाबतीत, NUCFDC ने यापूर्वीच अनेक उपक्रम सुरू केलेले आहेत. यामध्ये सहकार CBS, UPI स्विच, कर्ज मूळ प्रणाली आणि बँक स्टेटमेंट विश्लेषक यांसारखे डिजिटल उपाय, अनुपालन साधने, आयटी पायाभूत सुविधा, सायबर सुरक्षा उपाय आणि कायदेशीर-अशा -सेवा आणि तंत्रज्ञान सल्लागार यासारख्या सामायिक सेवांचा समावेश आहे.आमच्या सहकार पाठशाळा या प्रशिक्षण उपक्रमालाही लोकप्रियता मिळालेली आहे. २९५ नागरी सहकारी बँकांमध्ये ५०० हून अधिक सेवा कार्यान्वित झालेल्या आहेत.
ही छत्री संस्था युसीबींसाठी दूरगामी फायदे मिळवून देते, ज्यामध्ये आयटी खर्च ५०% पर्यंत कमी करणे, स्थानिक भाषांमध्ये मोबाइल बँकिंग सक्षम करणे, एआय/एमएल-चालित पेपरलेस कर्ज देणे आणि अधिक सायबर लवचिकता यांचा समावेश आहे.
शुल्क-आधारित उत्पन्नाच्या संधी, सुधारित ब्रँडिंग आणि व्यापक आर्थिक समावेशासह, सहकारी बँकिंग परिसंस्थेचे आधुनिकीकरण, स्थिरीकरण आणि बळकटीकरण करण्यासाठी क्षेत्र-मालकीची, ध्येय-चालित संस्था म्हणून NUCFDC ला महत्वाचे स्थान देण्यात येत आहे."