वर्षअखेर विशेष: २०२५ मध्ये भारतातील BFSI क्षेत्रातील लोकप्रिय ट्रेंड कोणते?

नवी दिल्ली: २०२५ हे वर्ष भारतातील बँकिंग, वित्तीय सेवा आणि विमा (BFSI) क्षेत्रासाठी निर्णायक ठरले. आक्रमक वाढीच्या टप्प्यानंतर, या क्षेत्राने यावर्षी स्पष्टपणे नफाक्षमता, जोखीम नियंत्रण, नियामक अनुपालन आणि शाश्वत व्यवसाय मॉडेल्स यांना प्राधान्य दिले. ‘कोणत्याही किमतीत वाढ’ या दृष्टिकोनाऐवजी शाश्वत परतावा आणि दीर्घकालीन स्थैर्य हा केंद्रबिंदू बनला.

वाढीपेक्षा नफ्यावर भर

अनेक वर्षांच्या ताळेबंद स्वच्छतेनंतर आणि जलद डिजिटायझेशननंतर, २०२५ मध्ये बँका, NBFCs आणि विमा कंपन्यांनी नफा एकत्रित करणे आणि मार्जिन जपणे यावर भर दिला.

• कर्जदारांनी भांडवल कार्यक्षमता वाढवण्यावर लक्ष केंद्रित केले

• ठेवींसाठी वाढलेल्या स्पर्धेमुळे दायित्व व्यवस्थापन (Liability Management) महत्त्वाचे ठरले

• NBFCs ने निधी खर्च नियंत्रित करण्यासाठी बँक भागीदारी वाढवली

२०२५ मध्ये नियमनाने BFSI क्षेत्रात मध्यवर्ती भूमिका बजावली.

• RBI चे कडक पर्यवेक्षण कायम राहिले

• प्रशासन, तंत्रज्ञान लवचिकता आणि ग्राहक संरक्षण यावर भर

• डिजिटल कर्ज देण्याच्या नियमांचे काटेकोर पालन

• डेटा संरक्षण आणि वाढीव प्रकटीकरण मानके बोर्ड-स्तरीय विषय बनले

विमा क्षेत्रातही नियामक स्पष्टतेचा सकारात्मक परिणाम दिसून आला.

• उत्पादन रचना

• सरेंडर व्हॅल्यू

• वितरण नियम
  यामुळे विमा कंपन्यांना स्थिरतेकडे वाटचाल करता आली.

डिजिटलायझेशन:

२०२५ मध्ये डिजिटलायझेशनचा नवा टप्पा सुरू झाला.

पूर्वीप्रमाणे मोठ्या घोषणांऐवजी:

• कोअर बँकिंग व ऑपरेशन्समध्ये तंत्रज्ञानाचे सखोल एकत्रीकरण

• UPI ने पेमेंट्सवर वर्चस्व कायम ठेवले

• बँका आणि फिनटेक कंपन्या मूल्यवर्धित सेवांमधून उत्पन्न मिळवण्यावर भर देत आहेत

AI आणि डेटा-आधारित निर्णय

• क्रेडिट मूल्यांकन

• फसवणूक शोध

• ग्राहक सेवा
  या क्षेत्रांत कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) पायलट टप्प्यातून थेट मोठ्या प्रमाणावर वापरात आली.

एकत्रीकरण आणि धोरणात्मक भागीदारी

२०२५ मधील आणखी एक ठळक ट्रेंड म्हणजे एकत्रीकरण (Consolidation).

• लहान NBFCs आणि फिनटेक कंपन्यांनी

  • निधी

  • अनुपालन पायाभूत सुविधा यासाठी बँकांशी भागीदारी वाढवली

• मोठ्या वित्तीय संस्थांनी

  • ग्राहक संख्येपेक्षा विशिष्ट क्षमतांचे अधिग्रहण यावर भर दिला

अकाउंट अ‍ॅग्रीगेटर फ्रेमवर्कचा विस्तार

Account Aggregator (AA) फ्रेमवर्क ला २०२५ मध्ये व्यापक स्वीकार मिळाला.

• संमती-आधारित डेटा शेअरिंग

• जलद आणि अचूक क्रेडिट निर्णय

• MSME आणि किरकोळ कर्जदारांना फायदा

BFSI साठी संक्रमणाचे वर्ष

२०२५ हे वर्ष BFSI क्षेत्रासाठी संक्रमणाचे वर्ष ठरले.

• नफा

• नियामक संरेखन

• तंत्रज्ञान-आधारित कार्यक्षमता

हे तीन स्तंभ भविष्यातील धोरणे ठरवणारे ठरतील.
तज्ज्ञांच्या मते, हा रीसेट पुढील काही वर्षांत अधिक कडक, स्पर्धात्मक आणि जबाबदार ऑपरेटिंग वातावरणासाठी पाया घालेल.