भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (RBI) "सोन्या व चांदीच्या तारणावरील कर्जविषयक दिशा-निर्देश, २०२५" मध्ये पहिली दुरुस्ती जाहीर केली आहे. बाजारातून मिळालेल्या अभिप्रायानंतर काही बाबी स्पष्ट करण्यासाठी हा निर्णय घेण्यात आला आहे.
काय बदल झाले आहेत?
१. नवीन तरतूद:
बँका किंवा कर्जसंस्था कोणतेही कर्ज खालील हेतूसाठी देऊ शकणार नाहीत –
* सोने खरेदी करण्यासाठी (सोन्याचे दागिने, नाणी, किंवा प्राथमिक सोने).
* सोने-आधारित आर्थिक साधनांसाठी (ETF किंवा म्युच्युअल फंड युनिट्स).
* प्राथमिक (कच्चे ) सोने किंवा चांदी विरुद्ध तारण म्हणून.
मात्र, नियोजित व्यावसायिक बँका किंवा टियर ३ व ४ सहकारी बँका गरजेनुसार कार्यकारी भांडवली कर्ज देऊ शकतात, जर ग्राहक सोने किंवा चांदीचा वापर कच्चा माल किंवा औद्योगिक प्रक्रियेत करत असतील. पण हे स्पष्ट करणे बंधनकारक असेल की सोने-चांदीचा वापर फक्त उत्पादन व औद्योगिक उपयोगासाठी होईल, गुंतवणूक किंवा सट्टेबाजीसाठी नव्हे.
२. परिशिष्टातील भर:
सोन्याच्या खरेदीसाठी बँक वित्तपुरवठ्यावरील जुन्या परिपत्रकांचा संदर्भ म्हणून समावेश करण्यात आला आहे.
अंमलबजावणीची तारीख:
या दुरुस्ती १ ऑक्टोबर २०२५ पासून लागू होणार आहेत.
मुख्य उद्देश:
सोने-चांदीवर आधारित सट्टेबाजी व अनावश्यक गुंतवणूक टाळणे, तसेच केवळ औद्योगिक वापरासाठीच त्यावर आधारित कर्जाला परवानगी देणे.
(वैभव चतुर्वेदी)
मुख्य महाव्यवस्थापक, रिझर्व्ह बँक